Zowel onder christenen als onder moslims is het een gewoonte om jaarlijks te vasten. Voor veel christenen zijn de veertig dagen voor Pasen, een periode van boete en gebed. Het vasten bestaat uit het beoefenen van soberheid, zowel op het gebied van eten als op andere terreinen (b.v. gebruik van social media). Deze veertigdagentijd verwijst naar de veertig dagen die Jezus vastend doorbracht in de woestijn. De veertigdagentijd is voor een groot aantal christenen een tijd om eens diep na te denken over hun leven en geloof. De veertigdagen tijd is dit jaar van 22 februari tot 6 april.
Voor moslims begint de vastenmaand Ramadan op 22 maart. Gedurende dertig dagen vast men van zonsopgang tot zonsondergang. Voor veel moslims is dit een periode van boete en gebed en ook een tijd waarin men dieper nadenkt over hun geloof en hun leven.
Een periode van extra bezinning is voor zowel christenen als moslims waardevol en noodzakelijk. Je zou zeggen dat hier niets op aan te merken is. Toch wordt er door de profeten van God soms heel kritisch over het vasten gesproken. Zoals door de profeet Jesaja die tegen het volk van God in zijn dagen moest uitroepen dat het vasten wat ze deden niet aangenaam was in de ogen van God. Sterker nog: het was een verwerpelijke religieuze bezigheid! Ja, ze vasten wel, ze baden wel, ze bezochten de religieuze bijeenkomsten, maar met hun manier van leven was iets grondigs fout. Hun manier van leven paste niet bij hun religieuze inspanningen. Ze hielden vast aan immoreel gedrag, ze spraken kwaad van mede-gelovigen, er was ruzie en onderlinge strijd, ze kenden geen zelfbeheersing op het terrein van hun emoties, ze buiten andere mensen uit; en ze toonden geen bewogenheid voor armen en vluchtelingen. Ze leefden voor zichzelf Zelfs hun versobering en boetedoening was uiterlijk vertoon. Ja, dan kun je wel vasten en bidden, en denken dat je daarmee God een plezier doet en dat je Zijn gunst ontvangt, maar dan heb je het volkomen mis.
Wat voor de Joden uit de tijd van Jesaja gold, kan ook voor de christenen en moslims in 2023 gelden. Ja, we vasten wel, veertig of dertig dagen, maar wordt God hier ook werkelijk mee geëerd en gediend? Onze religiositeit kan zo gemakkelijk een schijnvertoning worden, een show. Ja, het lijkt indrukwekkend bij de mensen, maar God is er niet van gediend. Zonder bekering blijkt onze aanbidding een belediging voor God. Zonder een diepe toewijding vanuit ons hart is verwordt elke religieuze daad tot een hypocriete handeling.
Laat ons vasten in 2023 een periode zijn van diep zelfonderzoek. Is mijn hart werkelijk op God gericht. Leef ik werkelijk voor Hem? Is Hij werkelijk het hoogste gezag op elk terrein van mijn leven? Gaat het in mijn leven werkelijk om de eer van God? Zij die deze vragen met ‘ja’ kunnen beantwoorden laten dat zien in hun manier van leven, in hun omgang met buren, collega’s, vrienden, familie. Zonder deze werkelijke bekering is het vasten in de veertigdagen-tijd of ramadan zinloos. Religiositeit zonder een diepe hartsverbondenheid met God is een aanfluiting. Trouwens, een dergelijke houding van toewijding aan God dient niet slechts veertig of dertig dagen te duren, maar elke dag van ons leven. Vasten is in de eerste plaats een zaak van ons hart, en dan pas van ons lichaam. Ik wens ieder een mooie veertigdagen-tijd en ramadan toe.

Bert de Ruiter, maart 2023